Titelbeschrijving

Murat Isik, Wees onzichtbaar. Uitgeverij Ambo | Anthos Amsterdam 2017

Samenvatting

Het eerste deel beschrijft de komst van Metin naar Nederland tot en met de zomervakantie voorafgaand aan de middelbare school. Het begint in de Bijlmer met Metin een jongetje van vijf jaar oud die noodgedwongen is verhuist naar Nederland. Zijn vader Harun heeft geen baan en vind zichzelf superieur aan de andere. Hij is geen vader voor het gezin en ontvlucht elke dag het leven door te gokken, te drinken en met andere te praten over politiek. Hij is erg agressief en heeft alles behalve interesse voor zijn vrouw en kinderen. Hij zoekt vaak ruzie en al helemaal wanneer die alcohol op heeft. De vrouw en kinderen vinden hun eigen manier om ermee om te gaan en hebben geleerd zichzelf onzichtbaar te maken. Alleen bij oud en nieuw is Metin’s vader de ideale vader.

 

Op een gegeven moment krijgt de moeder van Metin een baan bij de post omdat er niet genoeg geld is voor het eten door de verspilling aan drank en gokken. Later gaan ze uit elkaar en gaat de vader ergens anders wonen. Het werd even beter totdat hij terugkomt met schuld.

 

Het tweede deel beschrijft de periode van de eerste klas tot en met de examenklas van het vwo. Metin komt op het vwo en wordt schoonmaker genoemd door meerdere kinderen omdat hij het enigste kind uit de Bijlmer is. Alleen Danny neemt het op voor Metin. Hierdoor maakt hij zich ook op school onzichtbaar en wordt het nog moeilijker als zijn vriend Floyd verhuist. Later komt er een jongen Kaya die een goede vriend wordt van Metin en die hem verdedigt in een gevecht met Dino. Dino wordt opgepakt en de sfeer in de klas wordt beter. De ouders van Metin openen een winkeltje op de zwarte markt maar dit is geen succes dus gaan ze kebab verkopen op koningsdag. Even lijkt het gezin hecht.

 

Zijn vader gaat maatschappelijk werker studeren, omdat hij denkt dat hij andere kan helpen. De Bijlmermeer verandert voorgoed wanneer er in 1992 een Boeing 747 neerstort.

Deel gaat over de periode net vóór het examen van de middelbare school tot het tweede jaar van Metin's studie rechten in San Francisco. Metin gaat bij de Vomar werken als kassamedewerker. Ondertussen is zijn zus geneeskunde gaan studeren en slaagt Metin voor zijn eindexamen. Uiteindelijk gaat het gezin verhuizen, Metin gaat rechten studeren en zijn vader vindt na zijn studie aan de hogeschool een baan als maatschappelijk werker. Ook zijn moeder doet het goed, ze maakt promotie bij het AMC waar ze inmiddels is gaan werken.

Metin krijgt een vriendin en het contract van zijn vader wordt niet verlengd. Vanaf dat moment heeft hij een WAO-uitkering en voert hij niets meer uit. Ook keren de ruzies thuis weer terug. Toch is er wat veranderd, Metin's moeder laat zich minder snel intimideren. Dit heeft voor een groot deel te maken met haar werk in het AMC, maar ook Metin en zijn zus zwijgen niet langer. Op een kwade dag mishandelt hij zijn vrouw waarna hij thuis niet langer welkom is. Metin's ouders gaan uit elkaar en zijn vader verhuist naar Izmir.

Het boek eindigt ermee dat Metin terugkeert naar de flat Fleerde waar hij met zijn ouders en zus woonde. Het grondig gerenoveerde gebouw staat er nog, maar het merendeel van zijn oude buurt is onherkenbaar veranderd.

Personen

Metin Mutlu

Metin is de hoofdpersoon van dit boek. In zijn kinderjaren is hij nog erg lief, maar toch is zit er ook wat rebels in hem. Door zijn thuissituatie is die erg onzeker en daardoor ook een makkelijk doelwit voor de pestkoppen. Metin lijkt op zijn moeder te lezen in dit citaat: Hij [zijn vader]was als kind al opvliegend geweest terwijl ik juist meer zelfbeheersing bezat dan goed voor me was. Hij stond graag in het middelpunt van de aandacht terwijl ik liever observeerde. Hij zocht altijd het conflict terwijl ik overdreven harmonieus was.’ (p. 336) Volgens Metin heeft zijn vader alleen laten zien hoe het niet moet maar hij zou wel wat van zijn onbevreesdheid willen hebben.

Harun Mutlu

Harun is de vader van Metin en komt uit Oost-Turkije. Hij was als tiener straatvechter en sliep op bankjes en onder bruggen. Hij en zijn vrouw Asena huwde veelte vroeg. Hij sloot zich aan bij de communisten en moest naar Hamburg vluchten door de lynchpartijen. Dit doet dit eerst zonder gezin zonder geld, maar in Duitsland komt die erachter dat die voorrang krijgt voor een huis als hij een gezin heeft dus laat hij ze overkomen. Uiteindelijk blijkt het niet zo te zijn en moet hij langs verschillende logeeradressen langs. Hij noemt zichzelf een emotionele man. In het verhaal gokt en drinkt die mega veel.

Asena Mutlu

De moeder van Metin. Ze is toont steeds meer lef tegenover haar man en beschermd en steunt haar kinderen door heel het verhaal heen. Door een taalbarrière en geen familie in Nederland is ze afhankelijk van Harun, dus is ze toch nog voorzichtig. Op een gegeven moment krijgt ze een baan bij het AMC. Ze krijgt een promotie en wordt zekerder en krijgt haar leven meer in haar eigen handen.

Nevra Mutlu

Zus van Metin en heel slim. Populair op school en als de ouders ruzie hebben sluit ze zichzelf op in de kamer.

Conflict

In het boek loopt Metin tegen een hoop problemen aan. Het grootste probleem is dat hij onzeker is geworden door zijn vader. Zijn vader heeft hem alles behalve zekerheid gegeven toen hij opgroeide en dit zorgt voor problemen op bijvoorbeeld school. Metin weet niet goed hoe die met de meiden praat en is bijvoorbeeld een makkelijk doelwit voor de pesters. Hij is stil en maakt zichzelf onzichtbaar. In de loop van het verhaal wordt het beter.

Perspectief

Het is in de ik-perspectief geschreven. Je leeft hierdoor veel meer mee met Metin en kan goed inbeelden wat die meemaakt. Hij legt dingen uit in het verhaal en hoe die erover denkt. In het begin is Metin nog vijf en eindigt als volwassen man. Zijn toon verandert daardoor ook gedurende je leest. Te zien in dit citaat: ‘Mijn vader tikte me aan. “Hé, jij gaat niet de hele dag toekijken, jij gaat straks het houtskool aansteken waarmee we de grote barbecue brandende gaan houden.” […] Mijn vader zei het alsof ík altijd degene was geweest die het vuur had aangestoken, alsof ik vermaard was om mijn bijzondere vuurtechniek die zorgde voor krachtig en lang brandend houtskool. Ik dacht meteen aan de gevolgen van de rol die ik onverwacht kreeg opgedrongen.’’ Ook vertelt Metin verhalen van andere in het boek. Dit zijn dan verhalen die die bijvoorbeeld heeft gehoord van andere.

Setting

Het speelt zich af vanaf 1983 tot en met ongeveer 1995. Het begint wanneer Metin vijf jaar is en eindigt wanneer die gaat studeren. De setting is erg belangrijk in dit verhaal, omdat Metin en zijn familie in de Bijlmer woont. De situatie daar is niet ultiem en er wordt bijvoorbeeld ook een aantal keer ingebroken. Omdat Metin in de Bijlmer woont wordt hij gepest op school. Hij is de enige die daar woont en is een makkelijk doelwit. Later wanneer Metin lang weg is geweest uit de Bijlmer en er weer komt wonen ziet die hoe veel er is veranderd.

Structuur

Het verhaal wordt niet-chronologisch verteld. Er is namelijk sprake van flashbacks. Wanneer die bijvoorbeeld een spel speelt met Kaya krijgt die een flashback naar wanneer die een spel speelt met zijn vader.

Motieven

De motieven in dit verhaal zijn: lezen, pesten en cultuurverschillen.

Het motief cultuurverschil is eigen te vinden in heel het verhaal. Op de basisschool is het normaal dat die een turk is aangezien iedereen op de school buitenlands is, maar na groep 8 is het alleen maar een nadeel voor Metin. Ook merkt die in de Bijlmer dat Turk niet een positief woord is.

Het motief pesten is vooral te zien in de periode dat Metin op de middelbare zit. Hij wordt gepest door zijn afkomst en dat die in de Bijlmer woont. Hij praat soms hele dagen met niemand en wordt geïsoleerd van de klas. Op een gegeven moment geeft de mentrix de klas een waarschuwing dat ze Metin niet meer moeten pesten. Vanaf hier wordt het alleen maar slechter totdat Kaya op school komt.

Lezen is dus ook een motief in dit verhaal. Lezen is het enigste dat Metin met zijn vader gemeen heeft. Op de basisschool blinkt hij eruit als die moet voorlezen en zijn rekenachterstand wordt zo gecompenseerd. Later gaat die in San Francisco zelf taal studeren.

Stijl

Het boek is zo geschreven dat het boek geschreven kan zijn door Metin zelf. Metin is erg onderzoekend en zo is het boek ook geschreven. Hij wil weten wat allemaal effect heeft gehad op hemzelf. Ook is alles wat er in het boek is geschreven zo geschreven dat je zelfs over de kleine dingen nog veel wilt weten. Ook heeft die een speciale manier om bepaalde situaties te omschrijven. Zie dat hier in dit citaat: Ik kwam overeind en schoot weg, en als mijn vader op dat moment een neushoorn nabootste, was ik op z’n minst een jachtluipaard dat de achtervolging op een gazelle inzet, een cheeta in een ultieme sprint. En dat was bittere noodzaak, want om te kunnen ontsnappen aan deze grote woedende man, moest ik op dat moment de beste imitatie van het snelste landdier op aarde ten uitvoer brengen die ik in me had.'

Thema

Na alles te beschreven hebben kan ik zeggen dat het toch wel vooral gaat over overleven. Op school en thuis moet Metin het volhouden. Op school heeft die te maken met de pester Dino en thuis met zijn verschrikkelijke vader.

Beleving

Van dit boek heb ik toch wel geleerd dat ik erg veel geluk heb thuis en op school. Heb een fantastisch gezin en geweldige vrienden. Ik hoef me namelijk nooit zorgen te maken over de dingen waar Metin zich zorgen over hoeft te maken.

Verder heb ik geleerd dat zelfs dikke boeken nog leuk kunnen zijn. Ik heb altijd een super zwaar en verplicht gevoel bij dikke boeken, maar dat is dus helemaal niet nodig. Het was prima te lezen en was ook een verhaal waar ik niet al te veel over hoefde na te denken.

Mijn mening over het boek is toch wel dat ik het goed vind dat Metin elke keer terug kijkt op wat hem heeft kunnen veranderen en wat niet. Zelf doe ik dat ook altijd en dit gaf mij zelf een soort van herkenbaar gevoel.

Dat ik iemand ben die heel vaak terug reflecteert naar mijzelf. Ik denk altijd terug aan een situatie en hoe dat anders had kunnen verlopen. Ik ben in die zin toch wel onzeker en heb dan bijvoorbeeld vaak spijt dat ik iets op een bepaalde manier heb gezegd.

Keuzeopdracht