Een leeg huis

 

Titelbeschrijving

Marga Minco, Een leeg huis, Bert Bakker, Amsterdam 1988

 

Samenvatting

Deel 1: donderdag 28 juni 1945
Sepha, herstellende van de hongerwinter op een boerderij. Ze heeft heimwee naar haar woonplaats Amsterda en besluit terug te liften. Tijdens haar reis ontmoet ze het meisje heet Yona die ook op weg is naar Amsterdam. Yona vertelt aan Sepha hoe zij de afgelopen twee jaar heeft doorgebracht op haar onderduik adres. 's Avonds komen de twee in Amsterdam aan en delen ze elkaars adres. Als Sepha thuiskomt, komt ze aan in een leeg huis. Later belt er een agent aan met het nieuws dat Yona is in de gracht is gevallen en ernstig gewond is. Ze gaat op bezoek, als ze later thuiskomt ligt er een briefje van Mark. Hij is op een feest waar Sepha vervolgens ook heen gaat. Als ze daar aankomt is Mark al weg.

 

Deel 2: dinsdag 25 maart 1947
Sepha woont nu in een pension in Frankrijk. Mark komt haar opzoeken en ze hebben het over Tinka, een vriendinnetje van Mark. Ze is meegereisd tot Parijs en komt hem later achterna. Dat wil Mark niet meer en schrijft haar een briefje. Toch staat ze later voor de deur en Mark brengt haar direct naar een ander hotel.
Sepha had een paar dagen eerder een brief gekregen van Yona. Ze werkte eerst bij de stichting '40-'45, maar had de baan opgegeven een was weer aan het schilderen.

Deel 3: vrijdag 21 april 1950
Deze dag begint met een hysterisch telefoontje van Yona aan Sepha. Ze wil langskomen. Sepha krijgt niet de kans om te zeggen dat ze eigenlijk naar het nieuwe huis moet, dat zij en Mark spoedig zullen gaan bewonen. Yona is erg depressief en dit irriteert Sepha, omdat ze waarschijnlijk teveel van haar eigen gedachten herkent. Sepha komt er niet toe Yona hulp te bieden.

Als ze ´s avonds thuiskomt, is Mark er al. Hij zegt dat er op de telex stond dat Yona op weg naar Apeldoorn uit de trein is gevallen en gestorven is. Sepha gaat naar Yona's huis en denkt aan wat Yona die morgen van haar verwachtte. Was het misschien haar schuld dat ze uit de trein was gevallen?

 

Titelverklaring

Sepha en Yona herinneren hun ouderlijke huizen als iets vol met leven. Ze hebben de oorlog overleefd en keren terug, maar ze komen beide tegenover een leeg huis te staan. Er woont niemand, de familie heeft het niet overleefd. Vandaar als titel ‘’Een leeg huis’’.

Motto

Het motto van dit boek gaat als volgt:
“Das Haus ansehn. Es ist still, niemand
geht ein und aus, man wartet ein wenig,
auf dem Haus Seite, dan auf der Seite
gegenüber, nichts, solcher Hauser sind so
viel weiser als die Menschen, die sie anstarren.“

In het gedicht gaat duidelijk over een huis. Een huis waar niemand uit of in gaat. Het is er stil en dit is niet hoe Sepha en Yona voor hun huis stonden. Het slaat terug op de titel en waar het verhaal zelf ook deels over gaat. Het thuis komen.

Thema
In dit boek zijn er drie belangrijke thema's: eenzaamheid, schuldgevoel en relaties.

Bij het thema eenzaamheid gaat het vooral om de eenzaamheid van Sepha en ook zeker die van Yona. Die van Yona is nog groter dat het uiteindelijk zelf zorgt voor de dood van Yona. Sepha moet er uiteindelijk zelf uitkomen omdat ze een groot deel in dit boek alleen is.

Schuldgevoel speelt vooral bij Sepha een grote rol. Na de dood van Yona voelt zij zich deels verantwoordelijk, omdat ze die ene morgen niet had geholpen. Ook voelen ze allebei schuld, omdat ze niet snappen dat hun familie de oorlog niet heeft overleefd en zij wel.

Er spelen veel relaties in dit boek. De beginnende relatie tussen Sepha en Yona. Ze kennen elkaar vooral door de oorlog en dat is ook het gene wat ze vooral gemeen hebben met elkaar. Ook de relatie tussen Mark en Sepha is erg belangrijk. Er zit een duidelijk verloop in: ze worden verliefd, trouwen, gaan beide vreemd en vinden elkaar toch uiteindelijk weer.

Motieven

In het boek zijn er een aantal moeten te vinden: Jodenster, onderduikadressen, alleen gelaten worden en een leeg huis.

De Jodenster word op een gegeven moment gedragen door Sepha. Ze vind het in het begin niet erg, maar op een duur vind ze dit toch wel vervelend worden.

Sepha kom bij een aantal adressen terecht om daar onder te duiken. Dit is niet altijd even leuk voor haar geweest.

Ook het alleen gelaten worden is een thema in dit boek. Sepha word alleen gelaten door haar ouders, omdat ze tuberculose heeft. Ze word hiervoor naar Amesfoort gestuurd. Later voelt het voor haar alsof ze haar ouders achter heeft gelaten. Dit zorgt ervoor dat zij wel de oorlog heeft overleefd en haar ouders niet. Dit wekte een schuldgevoel bij haar op.

 

Tijd

Het speelt zich allemaal af in de tijd na de Tweede Wereldoorlog. Je krijgt een beeld van drie dagen die Sepha beleefd na de Tweede Wereldoorlog. Namelijk donderdag 28 juni 1945, dinsdag 25 maart 1947 en vrijdag 21 april 1950. Het is best duidelijk dat het gaat over de tijd na de oorlog. Je leest over mensen die de oorlog moeten verwerken en weer opnieuw moeten beginnen.

Het verhaal speelt zich onderbroken chronologisch af. Je krijgt dus drie dagen te zien maar daartussen een groot tijdsverschil. Na de eerste dag word er twee jaar verder gekeken en na de tweede dag drie jaar verder. Er word ook gebruikt gemaakt van veel flashbacks.

Ruimte

De drie belangrijkste plaatsen in dit boek zijn: de weg naar Amsterdam, het pension in Frankrijk en natuurlijk Amsterdam zelf. Je krijgt veel te lezen dat Sepha terug denkt aan tijden van vroeger. De ruimte is daardoor erg belangrijk, omdat dit voor de flashbacks zorgt.

Vertelperspectief

Dit verhaal word allemaal verteld vanuit het perspectief van Sepha Je komt zo veel over haar te weten, bijvoorbeeld wat ze allemaal heeft meegemaakt.

Personages

De hoofdpersoon Sepha, waar het allemaal eigenlijk verteld is een Joods meisje. Ze heeft veel gemaakt en keert terug naar huis. Ze wilt rust na de oorlog dus vertrekt naar Frankrijk. Ze heeft een sterk karakter en probeert alle gebeurtenissen te verwerken van de oorlog.

Yona is het meisje dat Sepha tegen komt naar haar reis naar Amsterdam. Ze verwerkt haar periode in de oorlog maar slecht en komt er ook niet goed vanaf. Ze is dus zwak en het lukt haar dus ook niet een nieuwleven op te starten. Uiteindelijk pleegt ze zelfmoord.

Mark is de jongen die Sepha ontmoet bij een onderduikadres. Ze worden verliefd en trouwen uiteindelijk. In deze relatie gaat Sepha vreemd, maar uiteindelijk gaat het toch goed. Mark word snel jaloers en is daardoor een moeilijk persoon.

Alleen in Sepha is er een verloop te zien. Zij is uitgewerkt als persoon, maar de rest dus niet.

Eindoordeel

Ik vond het boek vooral goed om te lezen. Het liet me weer denken hoe moeilijk de oorlog was, maar ook de periode erna. Daar denk ik eigenlijk nooit meer aan, want ik denk dan eerder aan de doden in de oorlog zelf. Normaal gesproken lees ik fictieve boeken die wat mysterieuzer zijn. Dit was dus een keer anders voor mij, maar dit pakte goed uit. Het is wel redelijk moeilijk te begrijpen allemaal door de flashbacks, maar ik raad het wel aan. Vooral als je van boeken houd die over de oorlog gaan, want je ziet het zo vanuit een ander perspectief.

 

Dagboekfragment

Terug naar wat van mij is

Ik ben het zat. Ik ben er helemaal klaar mee. Ik wil terug naar huis, mijn eigen huis met mijn eigen bed en mijn eigen bestek. Ik verlang naar alle dingen, zelfs de dingen die ik haat thuis. In mijn dromen zie ik de vervelende deurmat voor me waar ik al meerdere keren overheen ben gevallen. Het vallen over die ene deurmat, dat is zelfs iets waar ik naar uit kijk. Ik kan niet wachten om terug te zijn. Ik wil mijn ouders in hun armen sluiten en ze overvallen met mijn emoties. Het zijn er namelijk veel. Ik hoop dat ik hun kan helpen met alles wat er is gebeurd en zij mij. Ik verbeeld me mijn familie gezellig aan tafel met lekker eten zelfs na alles wat er is gebeurd. Want er is veel gebeurd, heel veel. Het is genoeg geweest en ik wil verder gaan, dus heb ik besloten om morgen terug naar Amsterdam te liften. Terug naar alles wat van mij is en waar ik me echt thuis voel. Ik heb nog geen plan, maar daar ga ik vanavond aan beginnen. Ik ga denk ik het eerste stuk lopen, totdat ik bij een grote weg kom. Daar kan ik dan een goede lift vinden. Het zou mooi zijn als die helemaal naar Amsterdam gaat, maar dat kan ik niet verwachten. Het maakt niet uit hoe lang het gaat duren. Ik wil gewoon terug, terug naar wat van mij is.